รู้จักอาชีพ นักสังคมสงเคราะห์
สังคมสงเคราะห์คืออะไร ต้องเรียนอะไร ที่ไหนเปิดสอน เรียนจบแล้วเขาทำงานกันอย่างไร เป็นคำถามที่หลายคนสงสัยและตั้งคำถามเมื่อได้ยินการกล่าวถึงอาชีพนี้
สังคมสงเคราะห์คืออะไร
นักสังคมสงเคราะห์ เป็นวิชาชีพ ที่มุ่งเน้นการเปลี่ยนแปลงในระดับบุคคล ดังนั้นสังคมสงเคราะห์ไม่ใช่การแจกหรือการให้สิ่งของเท่านั้น แต่หมายถึง การช่วยเหลือผู้ประสบปัญหาทางสังคม ให้สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ (Help them to help them Self) ถ้าจะยกตัวอย่างให้เป็นภาพง่ายๆ เช่น กรณีการประกอบอาชีพ การสงเคราะห์คือการให้ปลา 1 มื้อ แต่งานสงเคราะห์วิชาชีพมีการทำงานด้วยกระบวนการทางสังคมสงเคราะห์และตกผลึกวิธีการช่วยเหลือระยะยาว นั้นคือการให้อุปกรณ์ การสอนการใช้เรือ และเบ็ดตกปลา เพื่อให้คนผู้นั้นสามารถหาปลาเลี้ยงชีพได้ตลอดชีวิต เพราะสามารถแก้ไขปัญหาได้ในระยะยาว
อยากเป็นนักสังคมสงเคราะห์ ต้องเรียนอะไร
ปัจจุบันวิชาชีพสังคมสงเคราะห์ จำเป็นต้องสำเร็จการศึกษาด้านสังคมสงเคราะห์โดยตรง และมีใบอนุญาติประกอบวิชาชีพ ในการปฏิบัติงานเช่นเดียวกับวิชาชีพอื่น ซึ่งสถาบันการศึกษาที่มีคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์มีเพียงไม่กี่แห่ง ได้แก่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ และมหาวิทยาลับสงขลานครินทร์
เรียนสังคมสงเคราะห์จบแล้ว ทำงานที่ไหน
อาชีพนักสังคมสงเคราะห์ เป็นอาชีพที่มีทางเลือกในการปฏิบัติงานในองค์กรที่หลากหลาย เช่น หน่วยงานภาครัฐ มูลนิธิ หรือองค์กรไม่แสดงหาผลกำไรทั้งในประเทศและต่างประเทศ ในส่วนของค่าตอบแทนก็แตกต่างไปตามองค์กรที่ปฏิบัติงาน วุฒการศึกษาระดับปริญญาตรี เริ่มต้นที่ 15,000 บาท ด้วยหลักสูตรการศึกษาของสังคมสงเคราะห์มุ่งเน้นให้นักศึกษาเรียนรู้เชิงบูรณาการศาสตร์ต่างๆ ดังนั้น นักศึกษาสังคมสงเคราะห์หลายคนสามารถใช้ความสามารถในการปฏิบัติงานได้ที่หลายด้าน
นักสังคมสงเคราะห์ทำงานแบบไหน
คนจำนวนมากสับสนระหว่างการสงเคราะห์กับนักสังคมสงเคราะห์ สำหรับการสงเคราะห์อาจเป็นการแจกเงินหรือสิ่งของ ซึ่งอาจเป็นเสี่ยวหนึ่งของงานสังคมสงเคราะห์ แต่ไม่ใช่งานสังคมสงเคราะห์วิชาชีพ เพราะงานสังคมสงเคราะห์วิชาชีพ ไม่ใช่การแจกอย่างที่เห็นตามสื่อต่างๆ แต่การแจกของเป็นเพียงเครื่องมือหนึ่งที่บรรเทาปัญหาในระยะสั้นเท่านั้น
งานสังคมสงเคราะห์คือการทำงานด้วยหลักการของวิชาชีพอย่างมีกระบวนการ โดยสามารถอธิบายได้คือ
1.การสอบข้อเท็จจริง
การสอบข้อเท็จจริง ไม่เพียงแต่การจดบันทึกตามข้อคำถามในแบบฟอร์ม แต่จะต้องมีการลงพื้นที่พูดคุยและสอบถามจากผู้ที่เกี่ยวข้อง การสอบข้อเท็จจริงงจึงจำเป็นต้องใช้ทักษะที่ผ่านการเรียนรู้และฝึกฝนมาอย่างถูกต้อง เพื่อให้การสอบข้อเท็จจริงไม่กระทบต่อสภาพจิตใจของผู้ประสบปัญหา
2.การวางแผนการช่วยเหลือ
การวางแผนการช่วยเหลือ นักสังคมสงเคราะห์ไม่วางแผนเพียงลำพัง แต่นักสังคมสงเคราะห์ทำหน้าที่เป็น Case Manager ในการวางแผนร่วมกันของทีมสหวิชาชีพที่เกี่ยวข้องกับประเด็นปัญหานั้นๆ เช่น แพทย์ พยาบาล ตำรวจ อัยการ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน สมาชิกในครอบครัว เครือญาติ และคนในชุมชน ซึ่งแต่ละประเด็นปัญหาก็จะมีความแตกต่างไปของสมาชิกในทีมสหวิชาชีพ
3.ดำเนินการช่วยเหลือตามแผน
การดำเนินการตามแผน เกิดขึ้นเมื่อมีการวางแผนร่วมกับทีมสหวิชาชีพ และมีการมอบหมายให้แต่ละวิชาชีพดำเนินการตามศาสตร์ของวิชาชีพนั้นๆ โดยนักสังคมสงเคราะห์ ยังคงทำหน้าที่เป็น เป็น Case Manager คอยประสาน และติดตามการช่วยเหลือรอบด้าน รอบถึงข้อเท็จจริงที่เกิดขึ้นตั้งแต่เริ่มต้นการช่วยเหลือ เพื่อนำมาวิเคราะห์ปละวางแผนแก้ไขปัญหาที่อาจมีมากกว่า 1 ปัญหา ซึ่งเมื่อพบข้อเท็จจริงที่มีผลต่อการช่วยเหลือ Case Manager อาจจัดให้มีการประชุมเพื่อวางแผนร่วมกับทีมสหวิชาชีพอีกครั้ง จนกว่าจะสามารถแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นได้ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว
4.ประเมินและติดตามผลการช่วยเหลือ
เมื่อมีการช่วยเหลือ นักสังคมสงเคราะห์ทำหน้าที่ติดตามการให้ความช่วยเหลือทุกด้าน และนำข้อมูลมาวิเคราะห์ ประเมินผลสำเร็จของการให้ความช่วยเหลือ หากสามารถช่วยเหลือให้ผู้ประสบปัญหาสามารถผ่านพ้นปัญหาในระยะสั้นและระยะยาวได้ จึงยุติการช่วยเหลือ
5.การยุติการช่วยเหลือ
การยุติการช่วยเหลือของนักสังคมสงเคราะห์ ไม่สามารถจบได้แบบเครื่องจักร นั้นหมายความว่า ตลอดระยะเวลาที่นักสังคมสงเคราะห์ดำเนินการ มักมีประเด็นของสัมพันธภาพเกิดขึ้น ดังนั้นการยุติการช่วยเหลือจึงต้องมีการพูดคุยและสร้างความเข้าใจร่วมกันระหว่างผู้ประสบปัญหาและนักสังคมสงเคราะห์ บางรายอาจใช้วิธีค่อยๆถอยห่างร่วมด้วย แต่จะไม่ถอยห่างแบบกระทันหัน เพื่อไม่ให้เป็นการทำร้ายจิตใจของผู้ประสบปัญหาที่มีความลำเอียดอ่อน
จะเห็นได้ว่า สังคมสงเคราะห์เป็นวิชาชีพทำงานโดยใช้ศาสตร์และศิลป์เป็นเครื่องมือในการปฏิบัติงาน ซึ่งเป็นศาสตร์ทุกแขนงมาบูรณาการในการปฏิบัติงาน ส่วนศิลป์ในที่นี้หมายถึง ศิลปฺะในการทำงานกับมนุษย์ ซึ่งจำเป็นต้องใช้ทักษะที่ผ่านการเรียนรู้และฝึกฝน จนสามารถนำศาสตร์ต่างๆมาประยุกต์ใช้ในการปฏิบัติงานได้
อยากเป็นนักสังคมสงเคราะห์ ต้องเรียนอะไร
ปัจจุบันวิชาชีพสังคมสงเคราะห์ จำเป็นต้องสำเร็จการศึกษาด้านสังคมสงเคราะห์โดยตรง และมีใบอนุญาติประกอบวิชาชีพ ในการปฏิบัติงานเช่นเดียวกับวิชาชีพอื่น ซึ่งสถาบันการศึกษาที่มีคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์มีเพียงไม่กี่แห่ง ได้แก่ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ และมหาวิทยาลับสงขลานครินทร์
เรียนสังคมสงเคราะห์จบแล้ว ทำงานที่ไหน
อาชีพนักสังคมสงเคราะห์ เป็นอาชีพที่มีทางเลือกในการปฏิบัติงานในองค์กรที่หลากหลาย เช่น หน่วยงานภาครัฐ มูลนิธิ หรือองค์กรไม่แสดงหาผลกำไรทั้งในประเทศและต่างประเทศ ในส่วนของค่าตอบแทนก็แตกต่างไปตามองค์กรที่ปฏิบัติงาน วุฒการศึกษาระดับปริญญาตรี เริ่มต้นที่ 15,000 บาท ด้วยหลักสูตรการศึกษาของสังคมสงเคราะห์มุ่งเน้นให้นักศึกษาเรียนรู้เชิงบูรณาการศาสตร์ต่างๆ ดังนั้น นักศึกษาสังคมสงเคราะห์หลายคนสามารถใช้ความสามารถในการปฏิบัติงานได้ที่หลายด้าน